Bağıra bağıra ölmüşlerdi...

Aşkale’de  gölet  içinde kalan  elektrik direğindeki arızayı gidermek için bindikleri deniz bisikletinin alabora olması sonucu bağıra bağıra hayatlarını kaybeden 5 TEDAŞ işçisi ile ilgili bilirkişilerin hazırladığı iki ayrı raporda kusur oranları tek tek belirtildi.

Hazırlanan ilk bilirkişi raporunda Kriz Merkezi’nin “Sivil Savunma’nın telefonları sürekli meşguldü, haber veremedik” savunması dikkat çekti. Ayrıca su içerisinde kalan direklerin göletten çıkarılması için ilgili firmanın aylar öncesinden uyarıldığı ancak gereken çalışmanın yapılmadığı da bilirkişi raporlarında yer aldı.

ŞTE KUSURLU YÖNÜNDEN TESPİT EDİLEN KAZANIN BİLİRKİŞİ RAPORU:

6 Nisan 2012 günü olayın meydana geldiği HES projesine ait göl havzasında meydana gelen ve 5 kişinin ölümü ile sonuçlanan 20 sayfalık ‘keşifli bilirkişi’ raporunda tüyler ürperten gerçekler ortaya çıktı. Bilirkişi raporlardan ilkini hazırlayan Atatürk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Hukukçu Prof. Dr. Fahrettin Korkmaz,  İnşaat Mühendisi Halil Yıldız, Elektrikçi Barış Gezer, ilginç tespitlere yer verdi.

İşte ilk rapordan önemli detaylar?

Mahallinde yapılan keşif sonucunda dosyadaki, kayıt, bilgi, belge ilgili evraklar tarafımızdan incelenmiş, tanık ve görgü beyanları irdelenmiş. Netice itibari ile İş hukuku, İş Sağlığı ve İş Güvenliği Mevzuatı kapsamında gerekli değerlendirmeler yapılmıştır.

“DİREKLERİN SUDAN ÇIKARILMASI İÇİN YAZI YAZDIK”

Enerji hattının su içinde bırakılmaması gerektiğini, şirketlerin koordinat mühendisinin Temel Elektrik Koordinatör Mühendisi Nurullah Gülmüş olduğu, işçilere gitmeme konusunda talimat verdiğini, işçilerin talimatın aksine hareket ederek olayın meydana gelmesine sebep olmuşlardır.

Şüpheli Aras Elektrik şirketi İşletme Bakım Müdürü Tuncer Yeşilyurt’un su içindeki direklerin dışarı çıkarılması için İdeal Elektrik Firması 02.06.2011 tarihli yazı yazıldığını, kendi kurumlarının ise 29.09.2011 tarihinde verdikleri cevapta direklerin sökülmesini ve sökülen direklerin il müdürlüğündeki ambara teslim edilmesini istediklerini, İdeal Elektrik ise, söz konusu direklerin, sudan dışarı çıkarılması için ihale yapıldığını ve ihaleyi de İsmail Yalçınkaya adlı firmanın kazandığını, bakım onarım işlerinin yapımının Temel Elektriğe ihale edildiğini, kendilerinin de onların denetimini yaptıklarını, arıza onarım işlerinin de il de İl İşletme Müdürü, ilçede ise İlçe İşletme Müdürü yürütmekte olduğunu görevlendirmelerin Yalçın bey yerine Aras Personel Müdürünün belirlendiğini ve İl Müdürünün onayına sunduklarını beyan etmiştir.

MUDÜR ÖZPEKER: DİREKLERİN KALDIRILMASI GEREKİR!

Şüpheli, ARAS Elektrik şirketi İl Müdürü Ziya Özpeker ise, HES Santralini yapan İdeal Elektrik Firması ile anlaşarak su içerisinde kalan elektrik hattının başka bir alana taşımasını kararlaştırdıklarını, bu konuda 02.07.2010 tarihinde yazdıkları yazıya 29.9.2011 tarihinde 599- 3409 sayılı yazıda verdikleri cevapla direklerin gösterilen yerlerine müteahhit firma tarafından kaldırılması gerektiği kendilerine bildirildiği belirtilmiştir.

RİZ MERKEZİ SAVUNMASI: SİVİL SAVUNMANIN TELEFONLARI MEŞGULDÜ

1. Erzurum Valiliği İl Kriz Merkezinden Aşkale Cumhuriyet Savcılığına gönderilen tarih, bila sayı ve imzasız yazıda

2. Olayın 18.24′de kriz merkezine bildirildiğini, Kriz Merkezi tarafından Sivil Savunma Arama Kurtarma Birlik Müdürlüğü’nün arandığını, telefonların meşgul olduğundan dolayı ulaşılamadığı, Polis ve Jandarma’nın arandığını,

3. 18,39′da hava ambulansı istendiğini, gün batımı nedeniyle helikopterin havalanamadığı

4. Saat 18.50′de Jandarma Bölge Komutanlığı’ndan kurtarma helikopteri istendiğini, kurtarma amaçlı donanıma sahip helikopterin olmadığını, buna rağmen helikopterin saat 20.40′ta olay yerine ulaştığını

5. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığından kurtarma helikopteri istendiğini (talep saati belirtilmemiş) Malatya ilinden görevlendirilen kurtarma helikopteri 22.55 ‘de olay yerine ulaştığı

6. İl de kurtarma helikopterinin bulunmadığı, var olan helikopterin ise 112 acil tarafından kullanılan hasta taşıma amaçlı olduğunu, askeri helikopterin taşıma amaçlı oludğu, bu nedenle kurtarma donanımlarının bulunmadığı

7. Dalgıç gekibi, malzemeleri ve botları, yalnızca Sivil Savunma Arama ve Kurtarma Birlik Müdürlüğü’nde bulunduğu,

8. Olay günü hazır kıta ekibinde 1 dalgıç bulunduğu, Dalış Yönetmeliği’nin 19/2. Maddesine göre tek kişinin dalış yapmayacağını, bundan dolayı 18.37′de şehir merkezine ikinci dalgıcı almak için araç gönderdiklerini

9. Savunma Arama ve Kurtarma Birlik Müdürlüğü’nün şehir merkezine 12 km mesafede olmasından dolayı gönderilen aracın 18.51′de geri döndüğü

10. Hazır Kıta Ekibinin olay yerine varış saatinin ise: 22.15′te olduğu

11. 2. Ve 3. Ekiplerin olay yerine sevklerinin ise saat: 22.15 olduğu

12. Hangi saatlerde sevk edildikleri belli olmayan İl Sağlık Müdürlüğü, ARAS Elektrik A.Ş Müdürlüğü ve diğer illerden bir kısım ekip ve ekipmanların olay yerine gönderilmediği gelen Kriz Merkezi yazısından anlaşılmaktadır.

Su içerisinde müdahaleye yönelik müdürlüklerinde alet ve ekipman bulunmadığını, olayda kullanılan deniz bisikletinin Aşkale İşletme Mühendesliği’nde görev yapan Ekip Ustabaşı Mustafa Arifoğulları’nın kişisel girişimleri sonucu Aşkale Belediyesinden temin edildiğini, deniz bisikleti kullanma hususunda kimseye eğitim vermediklerini belirlenmiştir.

İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili eğitimlerin verilmesinden gerekli alet ve edevatın temininden, denetiminden Temel Elektriğin sorumlu olduğu belirtilmiştir.

İKİNCİ BİLİRKİŞİ RAPORU İnşaat Mühendisi Tevfik Paçacı,  İnşaat Mühendisi Mustafa Cengiz Ayna ve Elektrik Mühendisi Muhittin Oral tarafından hazırlanan bilirkişi raporlarında ise ilgili kişilerin çarpıcı ifadeleri dikkat çekti.

Temel Elektrik Koordinatör Mühendisi Nurullah Gülmüş’ün ikinci bilirkişi raporunda yeralan, Cumhuriyet Savcısına verdiği ifadesinde, “29 köy elektriğinin kesilme olayı Cumartesi günü oldu. Tekniker Şahin Baykal beni aradı. Olayın durumu ve konumunu bana anlattı. Bende kendisine, “Bizim böyle bir görevimizin olmadığını söyledim. Bizim su içerisindeki olaylara müdahale etme yetkimiz yoktur. Ancak, TEDAŞ Sistem Bakım İşletme Müdürlüğü, bize bir şey yapmamız gerektiği konusunda kararlı olsaydı, bende işin durumuna göre gerekli ekipmanları temin eder, gerekli tedbirleri alırdım. Bana bu konuda bir talimat gelmedi. Olay günü işçilerimizden Şahin beni tekrar aradı. Ben Şahin’e ‘Kesinlikle müdahale etmeyeceksiniz’ dedim. Ancak, buna rağmen müdahale etmişler. Müdahale benim bilgim ve dışımda olmuştur. İdare arızaların önceliğini belirleme ve bizi sevk etmede her zaman önceliklidir. Benim olayda herhangi bir kusur ve ihmalim yoktur.Kaza gerçekleşmeden önce ben ekip amirimize kesin ve net bir şekilde gitmeyeceklerini söyledim. Ancak, onlar benim dışımda hareket etti” beyanında bulundu.

5 İŞÇİ DE EŞİT DERECE KUSURLU BULUNDU

27 Temmuz 2012 günü hazırlanan ikinci bilirkişi raporunda ise ‘onarın’ talimatı veren yetkililer ile hayatını kaybeden 5 işçi eşit oranda kusurlu sayıldı.

“ŞAHİN’E ‘KESİNLİKLE MÜDAHALE ETMEYECEKSİNİZ’ DEDİM”

Temel Elektrik Koordinatör Mühendisi Nurullah Gülmüş 05.04.2012 günü Cumhuriyet Savcısına verdiği ifadesinde,”29 köy elektriğinin kesilme olayı Cumartesi günü oldu. Tekniker Şahin Baykal beni aradı. Olayın durumu ve konumunu bana anlattı. Bende kendisine,”Bizim böyle bir görevimizin olmadığını’ söyledim. Bizim su içerisindeki olaylara müdahale etme yetkimiz yoktur. Ancak, TEDAŞ Sistem Bakım İşletme Müdürlüğü, bize b işi yapmamız gerektiği konusunda kararlı olsaydı,  bende işin durumuna göre gerekli ekipmanları temin eder, gerekli tedbirleri alırdım. Bana bu konuda bir talimat gelmedi. Olay günü işçilerimizden Şahin beni tekrar aradı. Ben Şahin’e ‘Kesinlikle müdahale etmeyeceksiniz’ dedim. Ancak, buna rağmen müdahale etmişler. Müdahale benim bilgim ve dışımda olmuştur. İdare arızaların önceliğini belirleme ve bizi sevk etmede her zaman önceliklidir. Benim olayda herhangi bir kusur ve ihmalim yoktur.Kaza gerçekleşmeden önce ben ekip amirimize kesin ve net bir şekilde gitmeyeceklerini söyledim. Ancak, onlar benim dışımda hareket etti” beyanında bulundu.

İŞLETME BAKIM MÜDÜRÜ YEŞİLYURT:

Olayın ardından Aras Edaş Şirketi İşletme Bakım Müdürü Tuncer Yeşilyurt, 5 Nisan günü ‘taksirli olarak birden fazla kişinin ölümüne neden olmaktan çıkarıldığı nöbetçi mahkemece tutuklanan Yeşilyurt, personelin kendi insiyatifleriyle gittikleri gerekçesiyle 30 Nisan günü tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.

Aras Elektrik şirketi İşletme Bakım Müdürü Tuncer Yeşilyurt, 05.04.2012 tarihinde verdiği ifadesinde,”HES Göl alanında kurumumuza ait 4 adet direğin relakasyonunun yani yer değiştirilip değiştirilmemesinin gerekip gerekmediğini sordular. Biz de kendilerine 29.09.2011 verdiğimiz cevabı yazıda direklerin yerlerinin yapılacak proje ile değiştirilmesini ve geçici kabul işleminin ardından sökülecek direklerin İl Müdürlüğü ambarına teslim edilmesini istedik. Bildiğim kadarıyla İdeal Elektrik Enerji direklerin su dışına çıkarılması için ihale yapmış. Bu ihaleyi de İsmail Yalçınkaya’nın sahibi olduğu firma kazanmış. Ancak, bu güne kadar direklerin neden sökülmediğini, İdeal Enerji’nin yaptığı ihalenin iptal edilip edilmediğini bilmiyorum. Elektrik sistemlerimizdeki arıza, bakım tamir ve onarım işlemleri ARAS Elektrik A.Ş.’nin yaptığı ihale sonucu Temel Elektrik Limit ed Şirketi kazandı. Biz kendileri ile Erzurum İl Müdürlüğü olarak kendilerinin kontrol mekanizmasıyız. Temel Elektrik bizim denetimimiz altında bakım işlerini yürütür. Biz su içerisinde veya su dışında ayırım yapmadık. Bütün arıza, bakım ve tamir işlerinden Temel Elektrik Ltd. Şirketi Sorumludur. Ancak, su içerisinde elektrik direklerinin bulunması bizim işimiz açısından olması gereken bir durum değildir. Benim 29 köyün elektriğinin kesilmesinden bilgim yoktur.

BOĞULARAK CAN VERMİŞLERDİ

Erzurum- Bayburt karayolu üzerindeki Karasu-2 HES’in göletinden geçen enerji nakil hattındaki arızayı onarmak için 5 işçi, 3 Nisan 2012 tarihinde, deniz bisikleti ile tamir için yola çıktı. Buzla kaplı gölette deniz bisikletinin alabora olması sonucu suya düşen Mustafa Arifoğulları (56) olay anında hayatını kaybetti. Feridun Öztürk (39), Rıdvan Takım (35), Şahin Baykal (24) ve Ahmet Sait Turan (21) uzun bir süre buz kütlelerine tutunarak kurtarılmayı bekledi. Ancak yardım ulaşamayınca insanların gözü önünde boğularak öldüler.

3 YILDAN 15 YILA KADAR HAPİS CEZASI İSTENDİ

Erzurum’un Aşkale İlçesi’nde göletin içinde elektrik direğindeki arızayı gidermek için bindikleri deniz bisikletinin alabora olması sonucu 5 TEDAŞ işçisinin ölümü ile ilgili hazırlanan iddianame, 3′üncü Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. 29 şikayetçinin bulunduğu iddianamede, işçilerin ölümü ile ilgili kusuru bulunan 6 kişi hakkında ‘taksirle birden fazla kişinin ölümüne neden olma’ suçundan 3 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası istemi ile önümüzdeki günlerde hâkim karşısına çıkacaklar.