E sınıfı ehliyette 'Uyku Apnesi'

Son günlerde yaşanan otobüs kazaları ağır vasıta şoförlerinin yeterliliğini gündeme getirdi...

olmalı! F.M.-->Konuyu araştırmak üzere E sınıfı ehliyet için gerekli sağlık raporunu almaya giden muhabire, 'Uyku apnesi hastasıyım.' demesine rağmen 1,5 dakikada 'yeterli' raporu verildi.
Türkiye, trafik kazalarına her yıl yüzlerce insanını kurban veriyor. Sadece 9-16 Temmuz tarihleri arasında meydana gelen trafik kazalarında 93 kişi hayatını kaybetti. Samsun, Erzurum, Bolu ve Osmaniye'de gerçekleşen otobüs kazaları, son bir haftadaki korkunç bilançoda önemli rol oynadı. Bu durum ağır vasıta şoförlerinin E sınıfı ehliyet alabilmesi için gerekli sağlık raporuyla ilgili süreci tartışmaya açtı. Raporların verildiği özel hastaneler ile aile hekimlerinin, yönetmelik gereğince adayları tepeden tırnağa muayene etmesi gerekiyor. Ancak, bu kurumlarda adeta hiçbir kontrol yapılmadan sağlıklı raporu veriliyor. Konuyu araştırmak üzere başvurduğu sürücü kursu tarafından sağlık raporu için özel bir hastaneye gönderilen muhabirin yaşadıkları bu vahameti gözler önüne seriyor. İstanbul'un büyük özel hastanelerinden birinde 60 liralık muayene ücretini ödedikten sonra sağlık raporu almanız 1,5 dakikayı geçmiyor. Bu süre içinde sadece okuma egzersizleri yapılıyor. Gösterilen rakamların bir kısmını bilerek yanlış okumanız da 'Uyku apnesi hastasıyım.' demeniz de E sınıfı ehliyet almanıza mani olamıyor. Bu durumun sırrı ise sürücü kursu yetkilisinin cevabında gizli: "Kim takar yönetmeliği. Merak etme sen. Rapor 5 dakikalık iş."
Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi doktorları tarafından 90 uzun yol otobüs sürücüsü üzerinde yapılan araştırmada örnekleme elverişli 85 otobüs sürücüsünden 48'inde uyku apnesi hastalığı bulunduğu belirlendi. 2011 yılında yapılan ve 1 yıl süren araştırmada, 45 yaşındakilerin yüzde 63'ünde uyku apnesi bulunurken bu sayı 45 yaş altındakilerde yüzde 36 olarak ölçüldü. Geceleri rahat şekilde uyumayı imkansız hale getiren bu rahatsızlık, özellikle sürücü üzerinde konsantrasyon bozukluğu, kalp krizi ve ani uyumalara yol açıyor. Uyku apnesi hastalarının kaza yapma riskinin 8 kat fazla olduğu belirtiliyor.
2006 yılında İçişleri Bakanlığı'nın 'sürücü adayları ve sürücülerde aranacak sağlık şartları ile muayenelerine dair' çıkardığı yönetmelikte uyku apnesi ve sara gibi hastalıkları bulunan sürücü adayları 'araç kullanmaya elverişsiz' olarak niteleniyor. Yönetmeliğe göre sürücü adaylarının işitme testi ve kalp rahatsızlıkları gibi onlarca testten geçirilmesi isteniyor. Ancak birçok sağlık kuruluşu söz konusu testleri görmezden geliyor. Yaklaşık 2 dakika süren kontrolde sağ ve sol gözle yazı okuma pratikleri yapılıyor. Sürücü adayına herhangi bir hastalığının olup olmadığının sorulmasının ardından 'E sınıfı ehliyeti almaya uygundur' raporu veriliyor. Aile hekimleri de sürücülere ehliyet sağlık testi yapabiliyor. Bu sağlık kontrolleri de birkaç göz testini geçmiyor. Birtakım sürücü kursları da, kayıt yaptırma şartıyla ehliyet almaya engel ciddi sağlık sorunu bulunan adaylara sağlık testinden kolayca geçeceğini taahhüt ediyor.
Göğüs hastalıkları uzmanı Hikmet Fırat, sağlık muayenelerinin kontrolünün yapılamadığına dikkat çekiyor. Fırat, "Emniyet Müdürlüğü yetkilileriyle konuştum. Bana 'Hocam biz sadece belgeye bakıyoruz, doktor muayenesi yapıyor bize gönderiyor.' dediler. Yönetmelik, E sınıfı ehliyetler için uyku apnesi ve sara gibi hastalıkların kontrolünün yapılmasını şart koşuyor. Bu, Türkiye'de 4 milyon kişi uyku apnesi hastasıdır. Bu hastalık en çok şoförlerde yaygın." diye konuşuyor.
UYKU TESTİNDEN GEÇEN ŞOFÖR YOK E sınıfı ehliyet almak için sürücülerin uyku testinden geçirilmesi zorunlu. Ancak Türkiye'deki uyku laboratuvarlarına uyku testi için gelen şoförlerin sayısı bir elin parmaklarını geçmiyor. Ankara Dışkapı Hastanesi'ndeki laboratuvarda görev yapan göğüs hastalıkları uzmanı Melike Yücedağ, bazı şoförlerin 'işimi kaybederim' korkusuyla uyku apnesi tedavisi olmadığı bilgisini veriyor. İstanbul Ticaret Odası uzmanı Suat Sarı ise Avrupa'da uzun yol sürücülerine 2 yılda bir sağlık testi şartı getirildiğini, 60 yaşından sonra da bu tür ehliyetlerin iptal edildiğini belirtiyor. Avrupa Birliği Trafik Komisyonu üyesi Gilles Bergot da, "AB Trafik Komisyonu'nda, uyku apnesi ve kardiyolojik hastalıkların sürücüye etkilerini incelemek üzere doktor ve ulaşım uzmanlarından oluşan bir çalışma grubu kuruldu. Grup, raporunu eylül ayında açıklayacak." değerlendirmesini yapıyor.
Karayolları Trafik Güvenliği ve Araştırma Derneği Başkanı İhsan Memiş, bazı uzun yol sürücülerinin uyumamak için çeşitli haplar kullandığı bilgisini veriyor. Memiş, "Uzun yol sürücüsü 'işten atılırım' endişesiyle normalde iki şoförle gidilmesi gereken onlarca saatlik yolu tek sürücüyle gidiyor. Bu nedenle sürücü uyumamak için tıbben test edilmemiş ne olduğu belli olmayan uyku kaçıran hapları kullanıyor." diyor.
'Uzun yol şoförlerinden bazıları uyumamak için hap kullanıyor'
Yapılan araştırmalar trafikte ölümle sonuçlanan kazalara yol açan uyku apnesi ve kalp rahatsızlıklarının Türkiye'de oldukça yaygın olduğunu gösteriyor. Karayolları Trafik Güvenliği ve Araştırma Derneği Başkanı İhsan Memiş'e göre, bazı uzun yol sürücüleri uyumamak için çeşitli haplar içiyor. Zaman'a konuşan Avrupa Birliği Trafik Komisyonu üyesi Gilles Bergot ise riskin büyüklüğüne dikkat çekerek, radikal değişiklikler içeren raporlarını eylül ayında açıklayacaklarını söyledi.