Günümüzde çevre bilinci, tüketici alışkanlıklarının değişmesinde büyük rol oynuyor. Müşteriler sürdürülebilirlik ve çevre dostu ürünlere daha fazla yöneldikçe, şirketler de kendilerini bu konuda daha duyarlı göstermeye çalışıyor. Ancak her firma çevre dostu olma iddialarında samimi değil. Greenwashing, yani "yeşil badana" olarak adlandırılan bu durum, firmaların aslında çevreye zarar verirken yeşil bir imaj çizmeye çalışmaları anlamına geliyor. Peki, bir şirketin greenwashing yapıp yapmadığını nasıl anlayabilirsiniz? İşte dikkat etmeniz gereken adımlar:
1. Yanıltıcı İddialar ve Belirsiz İfadeler
Greenwashing uygulamalarında sıkça karşılaşılan taktiklerden biri, yanıltıcı iddialar ve belirsiz ifadeler kullanmaktır. Şirketler, ürünlerinde kullandıkları birkaç çevre dostu bileşene dayanarak tüm ürünlerinin "doğal", "organik" veya "çevre dostu" olduğunu iddia edebilir. Ancak bu ifadeler, bilimsel verilerle desteklenmiyorsa dikkatli olunmalıdır. Örneğin, bir ürünün %10’u çevre dostu malzemeler içerirken, tüm ürünün çevreye zarar vermediği iddiası yanıltıcı olabilir.
Bu durumu tespit etmek için, ürünlerin etiketlerine ve açıklamalarına dikkat etmek önemlidir. Şirketlerin kullandığı terimler açık ve somut olmalı, ayrıca bağımsız denetimlerden geçmiş sertifikalar sunulmalıdır. Greenwashing’in önüne geçmek için ürünlerin içeriklerini araştırmak ve üçüncü taraf kaynaklardan doğrulama yapmak kritik bir adımdır.
2. Doğa Görselleri ve Moda Sözcüklerin Kullanımı
"Yeşil" görünen bir şirketin en büyük silahlarından biri, doğa görselleri ve moda sözcüklerle pazarlama yapmaktır. "Eko", "sürdürülebilir" gibi ifadeler, çoğu zaman bilimsel bir temele dayanmadan, sadece tüketicinin ilgisini çekmek amacıyla kullanılır. Bu tür reklamlarda sıklıkla ormanlar, temiz su kaynakları, hayvanlar ve bitkiler gibi doğa unsurları ön plana çıkar. Ancak bu, ürünün veya hizmetin gerçekten çevre dostu olduğu anlamına gelmeyebilir.
Örneğin, bir marka sadece paketleme tasarımında sürdürülebilir malzemeler kullanıyor olabilir ancak üretim sürecinde çevreye büyük zararlar verebilir. Bu nedenle, sadece kullanılan görsellere veya moda sözcüklere değil, ürünün çevresel etkileri hakkında şeffaf bilgilere ulaşmak önemlidir. Doğal kaynak kullanımına dair somut veriler ve bağımsız kuruluşların raporları, bu tür yanıltıcı iddiaları tespit etmenizde yardımcı olabilir.
3. Bilgi Saklama ve Tedarik Zincirindeki Gizli Etkiler
Birçok marka, çevre dostu olduğu izlenimini yaratırken ürünlerinin çevreye olan etkilerinin tamamını açıklamaz. Örneğin, giysi markaları, bazı kıyafetlerinde sürdürülebilir kumaşlar kullandığını vurgularken, koleksiyonlarının büyük bir kısmı çevreye zarar veren malzemelerden yapılmış olabilir. Bu da tüketiciyi yanıltmak için kullanılan bir greenwashing taktiğidir.
Tedarik zincirindeki gizli etkiler de dikkate alınmalıdır. Bir marka, yurt dışında üretim yaparken kömürle çalışan fabrikalarda üretim yaptırıyor olabilir. Bu durumda, şirketin çevreye duyarlı olduğunu iddia etmesi yanıltıcıdır. Bu tür firmalar, üretim süreçlerinin sadece çevreye zarar vermeyen kısmını göstererek tüketiciyi yanıltabilir.
2019 yılında Ryanair, Avrupa’nın en düşük emisyonlu hava yolu şirketi olduğunu iddia etmiş, ancak yeterli kanıt sunamadığı için bu iddia geri çekilmiştir. Shell gibi büyük enerji şirketleri de benzer şekilde tedarik zincirlerindeki zararları gizlemiş ve reklamları yasaklanmıştır.
4. Karbon Dengeleme Taktiklerine Dikkat Edin
Bir diğer greenwashing stratejisi de karbon dengeleme adı verilen süreçtir. Şirketler, kendi karbon emisyonlarını dengelemek amacıyla çevreye faydalı projelere yatırım yaparak sorunu çözdüklerini iddia ederler. Ancak bu, her zaman sorunu çözmez. Çünkü karbon dengeleme, esas sorunu ortadan kaldırmaktan çok, yapılan zararlı faaliyetleri görünmez kılma amacı taşır.
Positive Money isimli kampanya grubundan David Barmes, karbon dengelemenin en yaygın greenwashing biçimlerinden biri olduğunu belirtiyor. Barmes’a göre bu tür taktikler, firmaların salım hedeflerini tutturduğunu iddia etmelerini sağlarken, aslında atmosfere sürekli karbon salmaya devam etmelerine olanak tanır. Karbon dengeleme, gerçek bir çözüm değil, geçici bir strateji olabilir. Bu nedenle, çevre dostu olduğunu iddia eden şirketlerin bu konudaki politikalarına ve gerçek azaltım çabalarına dikkat edilmelidir.
5. Şirketin Kimlere Ait Olduğunu Araştırın
Bazı durumlarda, büyük çevresel zararlara neden olan holdingler veya firmalar, küçük çevre dostu şirketleri satın alarak kendilerini daha yeşil bir imajla sunabilirler. Tüketiciler bu nedenle, bir markanın gerçekten çevre dostu olup olmadığını anlamak için şirketin sahiplik yapısına bakmalıdır. Eğer şirket büyük bir fosil yakıt şirketine aitse, o markanın çevreci olduğunu iddia etmesi yanıltıcı olabilir.
Lund Üniversitesi’nde sürdürülebilirlik üzerine çalışan Profesör Kimberly Nicholas, tüketicilerin fosil yakıt üreten firmalarla bağlantılı olan tüm şirketlerden uzak durmaları gerektiğini belirtiyor. Nicholas, şirketlerin çevreye duyarlı olduğunu iddia etmelerinin, tedarik zincirlerinde fosil yakıtlardan tamamen arınmadıkları sürece gerçek bir anlam ifade etmediğini vurguluyor.
6. Şirketlerin Tüm Ürün Yelpazesine Dikkat Edin
Bir şirket, bazı ürünlerinde çevre dostu veya sürdürülebilir özellikleri ön plana çıkarırken, diğer ürünlerinde bu özelliklere yer vermeyebilir. Örneğin, gıda markası Quorn, bir ürününde karbon ayak izini ruhsatlandırdığını belirten bir reklam yayımlamış, ancak bu iddianın dayanağı yeterince açık olmadığı için reklam yasaklanmıştır.
Eğer bir marka, çevre dostu olduğunu iddia ediyor ancak ürün gamının geri kalanı çevreye zarar veriyorsa, bu durumda greenwashing stratejisi uyguluyor olabilir. Şirketlerin ürünlerinde ve hizmetlerinde tutarlı bir çevre dostu yaklaşım sergilemesi önemlidir. Tek bir çevreci ürünün olması, tüm şirketin çevreye duyarlı olduğu anlamına gelmez.
7. Şeffaflık ve Erişilebilirlik Eksikliği
Greenwashing’in bir diğer belirtisi, şirketin çevresel etkileri hakkında şeffaf olmamasıdır. Eğer bir şirketin çevreye yönelik çabaları hakkında bilgi almak zorlaşıyorsa, bu durum bir uyarı işareti olabilir. Gerçekten çevre dostu olan markalar, çevresel etkilerini açıkça paylaşmaktan çekinmezler ve tüketicilerin bu bilgilere kolayca erişmesini sağlarlar.
Which? Tüketici Koruma Politikaları Yöneticisi Sue Davies, şeffaflık eksikliğinin bir şirketin tamamen çevre dostu olmadığının en belirgin işaretlerinden biri olduğunu vurguluyor. Eğer bir şirketin çevresel etkileri hakkında bilgi bulmak zorlaşıyorsa, bu firmaların sakladığı bir şey olabilir. Bu nedenle, satın alma kararı vermeden önce şeffaflık ve açıklık aramak önemlidir.
https://metsims.com/tr/greenwashing-nedir/
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.