İşte pis sular...

''Buzada'', ''Erpınar'', ''Alps'', ''Kervansaray'',''Yalısu''

İstanbul’da damacana su satışı yapan 55 firmadan sadece 14’ünün temiz çıktığı iddiaları üzerine inceleme başlatan Sağlık Bakanlığı, sonuçları açıkladı. 61 dolum tesisinden numune alıp analiz ettiren bakanlık, Buzada, Erpınar, Alps, Kervansaray ve Yalısu isimli firmaların sağlığa uygunsuz olduğunu duyurdu. İstanbul’a diğer illerden gelen markalar belirsiz kaldı.

Sağlık Bakanlığı, İstanbul genelinde faaliyette olan ve uygunsuzluğu tespit edilen damacana suyu markalarını açıkladı. 55 firmadan sadece 14’ünün temiz çıktığı iddiasına karşılık, bakanlık İstanbul’da 61 dolum tesisinden alınan numunelerin analiz edildiğini ve 5 firmanın suyunun “sağlığa uygunsuz” olduğunu açıkladı. bakanlık, Buzada, Erpınar, Alps , Kervansaray ve Yalısu damacana su markalarının sağlığa uygunsuz bulunduğunu ilan etti.

FİRMALARI DEŞİFRE ETTİ: Açıklamada İstanbul’da yapılan denetimlerde 61 dolum tesisinden mevzuat hükümlerine uygun şartlarda numuneler alındığı ve “tekraren” analiz edildiği de kaydedilerek, 5 markanın “sağlığa uygunsuz” bulunduğu ifade edildi. Açıklamada 5 markanın isimleri de ilan edildi. “İstanbul genelinde faaliyette olan 61 dolum tesisinden uygunsuzluğu tespit edilen damacana suyu markaları şöyle sıralandı: ”Buzada”, ”Erpınar”, ”Alps”, ”Kervansaray”, ”Yalısu”. Edinilen bilgiye göre, bakanlık sadece İstanbul’daki su kaynaklarında bulunan dolum tesislerinde inceleme yaptı. Her kaynakta birden fazla firmaya ait dolum tesisi bulunduğu ve damacanalara doldurma şartları “sıhhi” olmayan dolum tesislerinin suları “sağlığa uygunsuz” bulundu.

İSTANBUL DIŞI NASIL: Ancak açıklamada İstanbul dışındaki illerin su kaynaklarında bulunan damacana ve dolum tesislerinin sağlığa uygun olup olmadığı konusunda herhangi bir bilgiye yer verilmemesi dikkat çekti. İstanbul dışındaki pekçok kentte de damacana sularının temiz olmadığı yolundaki kaygıları gidermek için Bakanlığın ayrı bir açıklama yapabileceği belirtiliyor.
SATIŞ NOKTALARI: ”Halkımızın sağlığına zarar verebilecek içme suyu ürünlerine asla müsamaha etmeyeceğimizi bütün ilgililere bir kez daha hatırlatıyoruz” denilen açıklamada, “piyasaya arz edilmiş sularda (piyasadaki satış şartları sebebiyle oluştuğu düşünülen) olumsuzlukların görüldüğü satış noktalarının” da ilan edileceği belirtilerek bu satış noktalarının “www.thsk.gov.tr” internet adresinde duyurulacağı belirtildi.

İZİNSİZ KAYNAK KULLANIMI: “İçinde bulunduğumuz yaz mevsiminde sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi ile birlikte içme suyu kullanımında artış gözlenmiştir. Bu durumun içme suyu ile ilgili kaliteyi olumsuz etkileme riski bilinmektedir” denilen açıklamada, “Bu sebeple temmuz ayında 81 ilde rutin denetimlere ilave denetimler gerçekleştirildiği” vurgulanarak “Temmuz ayında yapılan denetimler esnasında ruhsatlı kaynaklar dışında izinsiz kaynak kullanımına ilişkin herhangi bir bulguya rastlanmadığı” belirtildi.
Vatandaşlara 6 damacana uyarısı
Bakanlığın, kesintisiz denetimleri sırasında halk sağlığına zararlı olabilecek tespitleri halkla paylaşmaya devam edeceği vurgulanan açıklamada, vatandaşlar damacana suyu alırken 6 konuda dikkatli olmaları için uyarıldı ve damacanalarla ilgili 6 uyarı şöyle sıralandı:

1 - Yetkili bayi ve satıcıdan satın alınmalıdır.
2 - Çizik, kirli ve suyun tabii rengini göstermeyecek matlıkta olmamalıdır.
3 - Güneşte, yüksek veya çok düşük ısıda, tozlu ortamlarda bulundurulmamalıdır.
4 - Tüpgaz ile aynı ortamda taşınmamalı ve depolanmamalıdır.
5 - Kapak, emniyet bandı, etiket ve gövdesinde bulunması gereken marka isimleri aynı olmalıdır.
6 - Üretim ve son kullanım tarihlerine dikkat edilmelidir.
3.6 milyar TL’lik pazar bulandı
Doğal kaynak sularına Türkiye’nin hemen her yöresinde rastlamak mümkün. Ancak bunlardan pek çoğu tüketim merkezlerine uzaklıklarından dolayı işletilemiyor. Şu anda en büyük pazar olan Marmara Bölgesi’nde işletilen su kaynaklarının büyük bir kısmı Bursa ve Adapazarı bölgesinde bulunuyor. Ambalajlı su sektöründe toplam 300 firma var. Bu yıl toplam üretim 10.3 milyar litre, pazar büyüklüğü de 3.6 milyar TL olarak olarak gerçekleşti. Geçen yıl 148 bin 587 ton ambalajlı su ihraç edildi, toplam ciro ise 25 milyon 460 bin 960 dolar olarak kaydedildi.
‘Sorun abartılacak kadar büyük değil’
SUDER Başkanı İsmail Özdemir, damacana su sektöründeki sorunların iddia edildiği oranda olmadığını belirterek, “Sağlık Bakanlığı çok iyi bir denetim sistemine sahip. Şu anda da inanılmaz bir denetim seferberliği başlattı. Bu kadar iyi denetlenen bir sektörde iddia edilen oranlarda bir sorun çıkması düşünülemez. Her alanda bazen sorunlar çıkabilir” dedi.

NELERE DİKKAT EDİLMELİ: Damacanaların yetkili bayiden alınması gerektiğine işaret eden Özdemir, “Damacanada 4 ayrı yerde yazılı marka logosuna baksınlar. Kapak, emniyet bandı, etiket ve gövdede marka logoları mutlak olmak zorunda. Kapak ve gövde de kabartmalı olmalı. Bunlarda hiçbir yıpranma olammalı. Ayrıca kapakta suyun üretim ve son kullanma tarihi ile parti, seri numarasının bulunup bulunmadığına dikkat etmeleri gerekilyor. Damacanın etiketindeki Sağlık Bakanlığı’nın ruhsat tarih ve numarasına da dikkat etmek gerekiyor. Bunlara dikkat ederlerse Sağlık Bakanlığı’nın denetiminde olan bir ürünü alıp tüketmiş olurlar” dedi.

MİKROP NASIL BULAŞMIŞ: Sağlık Bakanlığı sadece suyu aldığıkları kaynakları değil, üretim yerlerini ve piyasada satılan kapalı ürünleri de denetlediğine işaret eden Özmeri, “Damacanada insan dışkısı, koliform bakterisi gibi sağlığa zararlı şeylerin çıkma nedeni olarak genelde aklımıza taşıma sorunları, taklit damacana ve saklamada yapılan hatalar geliyor. Damacanalar güneş ışığına maruz kalmayan, tozsuz, kirli olmayan, kuru, korunaklı ve kapalı alanlarda saklanmalı. Taşımada ise kapalı ve hijyenik araçlarda taşınmalı. Aynı araçta hem ambalajlı su hem de çimento ya da başka bir ürün taşıyamazsınız. Sektördeki firmalar damacana taşımak için özel hijyenik ve kapalı araçlar kullanır. Bahsedilen oranlarda bir kirlilik olması mümkün değil. Bu boyutta bir kirlilik olsa şu anda insanlar hastanelere sığmazdı. İddialar çok vahim ve abartılı. Bu eşyanın tabiatına aykırı bir iddia. Bir takım şeyler olabilir ama asla iddia edilen boyutlarda değil” diye konuştu.
Taklit damacana nasıl anlaşılır?
Sağlık Bakanlığı’nın ambalajlı sularla ilgili yürürlükteki yönetmeliğine göre suyun markası damacana üzerinde 4 ayrı yerde yazılı olacaktır. Ayrıca kapakta ya da şişenin uygun bir yerinde suyun üretim son kullanma tarihleri ile parti seri numarası yazılması zorunludur. Buna göre şişenin gövdesinde (kendinden kabartama harflerle), şişenin etiketinde, şişenin kapağında (kendinden kabartmalı harflerle) suyun markası yazılı olmalıdır. Bu 4 yerden 1 tanesinde bile marka ismi yazılı değilse, veya değişik bir marka yazılı ise ya da şişenin kapağında veya uygun bir yerinde suyun üretim son kullanma tarihleri ile parti seri numarası yazılı değil ise o suyun taklit dolum olduğu kolayca anlaşılabilir.