Nenehatun'un yazarı anlattı...

Ege Bölgesi Erzurum Dernekler Birliği Federasyonu Kadın Kolları’nın 8 Mart Dünya Kadınlar Günü nedeniyle Selahattin Akçiçek Kültür Merkezi'nde düzenledikleri gecede konuşan yazar Uzunyaylalı, 1918 Mart’ında Ermeni zulmünden kurtarılan Erzurum’un bir yangın yeri olduğunu hatırlatarak, “İstanbul Paşalarının yangın yeri olan Erzurum’a gelmesi ve Türk milletinin bu yangın yerinden tekrar ayağa kalkması muhteşemdir ve benzersizdir” dedi.
Erzurum’un ve tüm doğu illerinin kurtarılmasına öncülük eden Kazım Karabekir gibi vatanperver Osmanlı Paşalarının, Mondros Ateşkesinin dağıttığı Osmanlı devletinin karanlıklara gömüldüğü o günlerde “Gerekirse Erzurum ve Kafkas dağlarında 50 yıl mücadele eder, Türklüğü yok ettirmeyiz!” demelerini hatırlatan Uzunyaylalı, şöyle devam etti:
“Paşaların Erzurumlu ruhuna güvenmeleri boşuna değildir. Onlara bu sözü söyleten, onları bu şehre yönlendiren, bu şehrin tarihte oynadığı rol ve vatan-millet konusunda gösterdiği yüksek hamiyettir. Türk Milletini yeniden bir devlet çatısı altında toplayan Erzurum Kongresi’nin Erzurumlunun öncülüğünde yapılmış olması, enkaz haline gelmiş bir şehirden böylesi gür bir sadânın yükselmesi, nasıl bir aidiyetin varisçileri olduğumuzu göstermesi bakımından, bunun gururu, tüm Erzurumlular olarak hepimize yeter.”
93 HARBİ VE NENE HATUNLAR
“93 Harbi’nde (1877-78 Osmanlı Rus Harbi) Kars ve Erzurum ahalisi, savaşan ordunun çoğu neferi kendi evladı olan askerlerine, canıyla ve malıyla, büyük hamiyetlerde bulundu. Savaşı yöneten Ahmet Muhtar Paşa’nın özel yaveri olarak çalışan ve 93 Harbi’nin tüm safahatına şahit olan, resmi yazışmalarını yapan Erzurumlu Mehmet Arif Bey, 93 Harbi’ni anlattığı ‘Başımıza Gelenler’ kitabında bu konuyu, yani Kars ve Erzurum ahalisinin gösterdikleri kahramanlıkları, anlatır. Ayrıca, Ahmet Muhtar Paşa’da, yine 93 Harbi’nin anlattığı ikinci ciltlik eserinde, aynı konudan söz eder” diyen Uzunyaylalı, şöyle devam etti:
“Ailesiyle Pasinler’in Çeperli Köyünden muhacir olarak Erzurum’a gelen Nene Hatun da şehir halkıyla birlikte Erzurum’un Top Dağı’ndaki Aziziye Tabyasındaki savaşa katılır. Aziziye’deki mücadele, 8 Kasım 1877 gecesi sabaha karşı başlar. İstihkâmlardaki askerin imdadına koşan şehir halkı büyük fedakarlık gösterir. Birçok yaşlı erkek, kadın, hatta genç kadınlar, kızlar, çocuklar... muharebe eden askerlere yardım eder. Yarlıları taşır, yara sarar, sepetlerin içinde yiyecek, içecek, giyecek götürürler. 450 civarında sivil bu mücadele esnasında şehit olur.”
Uzunyaylalı, 1911 yılında Erzurum Valiliği yapan Mehmet Emin Yurdakul’un, Nene Hatun’dan ve Aziziye mücadelesinden söz eden makaleler yayınladığını, Cumhuriyet Gazetesi’nin İstanbul muhabiri Gazeteci İsmail Habib Sevük’ün 1937 yılında geldiği Erzurum’da Nene Hatun ve diğer 93 Harbi gazileriyle yaptığı röportajla bu şahsiyetleri Türkiye’ye tanıttıklarını, ayrıca General Ali Fuat Cebesoy’un 1956 yılında yayınlanan “Moskova Hatıraları”nda Nene Hatun’dan ve Aziziye kahramanlarından söz edildiğini anımsattı.
DEVLET SAHİP ÇIKTI
1952 yılından itibaren Aziziye Anıtı yapılması çalışmaları sırasında Nene Hatun’un yeniden gündeme geldiğini, 9. Kolordu Komutanı Korgeneral Refik Koraltan ve o yıllarda karargahı Erzurum’da bulunan Üçüncü Ordu’nun Komutanı Nurettin Baransel Paşa’nın, dönemin belediye başkanı, Erzurum valisi ile TBMM’nin Nene Hatun’a sahip çıktıklarını, TSK’nin Ninesi ve Türk Kadınlar Birliği tarafından da “Yılın Annesi” seçildiğini hatırlatan Uzunyaylalı, Nene Hatun’un, 22 Mayıs 1955 yılında vefat ettiğini ve resmi törenle cenazesinin Aziziye’ye götürülerek burada toprağa verildiğini sözlerine ekledi.
Gazeteci-Yazar M. Talat Uzunyaylalı, programı izleyen AK Parti İzmir İl Başkanı Ömer Cihat Akay, Bayraklı Belediye Başkanı Hasan Karabağ, Aydın İl Milli Eğitim Müdürü Pervin Töre’ye “Efsane Kadın Nene Hatun” ile Ermeni meselesi ve Tehcir’in anlatıldığı “Paylaşılamayan Topraklar” romanlarını da hediye etti.
İzmir’deki Erzurumluların ilgi gösterdiği konferanstan sonra Ege Bölgesi Erzurum Dernekler Birliği Federasyonu Genel Başkanı Muzaffer Okumuş, Uzunyaylalı’ya bir teşekkür plaketi sundu.