Plastik poşetlerle ilgili flaş karar! Değişti, artık..

Plastik poşetlerle ilgili yeni kararlar alındı. Depozito sistemi uygulamasının başlangıcı 1 Ocak 2021'den 1 Ocak 2022'ye ertelendi. Mevcutta depozito sistemi kapsamında sadece ambalajlar bulunurken, düzenlemeyle pil, elektrikli-elektronik eşyalar, lastikler, akümülatörler de sistem kapsamına alınabilecek. İşte detaylar...

Yüz binlerce vatandaşı yakından ilgilendiren karar açıklandı. Türkiye Çevre Ajansının Kurulması ile Bazı Kanunlarda  Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, bugünkü Resmi Gazete'de yayımlandı.
 
Buna göre Ajans, Bakanlıkça belirlenen çevre strateji ve politikaları  doğrultusunda, depozito yönetim sistemini kurma, kurdurma, işletme veya  işlettirme, ilgili tarafların depozito yönetim sistemine dahil olmasını sağlama  ve bunların yükümlülüklerini belirleme ile Bakanlıkça belirlenen depozito bedeli,  ücret ve teminatları alma ve iade etme faaliyetlerini yürütecek.
Bakanlıkça depozito uygulamasına zorunlu olarak tabi tutulan ürünlere  yönelik depozito yönetim sistemi altyapısının oluşturulmasına, uygulanmasına,  izlenmesine yönelik izin ve onay işlemleri dahil gerekli idari düzenlemeleri ve  tedbirleri uygulayacak ve gerekli kontrolleri yapacak.
 
Çevrenin iyileştirilmesine yönelik faaliyetlerde bulunacak Ajans,  sıfır atık yönetim sisteminin kurulmasına ve uygulanmasına katkı sağlayacak.
 
Geri kazanılabilir ürünlerin kullanımları sonrası ülke ekonomisine  kazandırılmasına ve geri kazanılabilir atıkların yönetimine ilişkin faaliyetlere  katkı sağlayacak.
 
Türkiye Çevre Ajansı, kamuoyunda duyarlılık ve farkındalık oluşturmak  amacıyla görsel, işitsel ve yazılı yayınlar hazırlama, yayımlama, basın ve yayın  organları ile iş birliği yapma ve kampanya, yarışma, tanıtım gibi faaliyetlerde  bulunacak.
 
Eğitim ve sertifika programları düzenleme, bilimsel çalışmalar yapma,  dokümantasyon, araştırma ve uygulama merkezleri ile laboratuvar ve müze kurma  gibi faaliyetleri de yürütecek ajans, yurt içinde veya yurt dışında yerel  yönetimler, ulusal veya uluslararası kurum veya kuruluşlar, üniversiteler, sivil  toplum kuruluşları ve gerçek veya tüzel kişilerle iş birliği yapma, ortak  projeler geliştirme ve faaliyetlerde bulunma, uygun görülmesi halinde  belediyelere, il özel idarelerine, eğitim kurumlarına ve diğer kurum ve  kuruluşlara mali ve teknik destek sağlama faaliyetlerini yürütecek.
 
Bazı kanunlarda değişiklik yapıldı
 
Çevreyle ilgili Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin  Düzenlemeler de bugünkü Resmi Gazete'de yayımlandı.
 
Buna göre Çevre Kanunu'na, şu cümleler eklendi:
 
"Atık üreticileri, atıklarının yönetimini atık yönetim sorumlusu  olarak yetki verilmiş firmalar aracılığıyla da yerine getirebilir. Ancak,  Bakanlıkça nitelikleri belirlenen atık üreticilerinin atıklarının yönetimini atık  yönetim sorumlusu firmalar aracılığıyla yerine getirmeleri zorunludur. Atık  üreticilerinin sorumlulukları ile atık yönetim sorumlusu firmaların  yetkilendirilmesine ve yükümlülüklerine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça  çıkarılan yönetmelikle düzenlenir. Atıkların üretiminin ve zararlarının önlenmesi  veya azaltılması ile atıkların geri kazanılması ve geri kazanılabilen atıkların  kaynağında ayrı toplanması esastır. Sıfır atık yönetim sistemini kurarak belge  alanlar, türlerine göre kaynağında ayrı biriktirdikleri atıklarını, Bakanlıktan  çevre lisansı almış atık işleme tesislerine geri kazanımı sağlanmak üzere  verebilirler.
 
Atık yönetim planlarının hazırlanmasına ve sıfır atık yönetim  sistemine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikle belirlenir ve  bu çerçevede sıfır atık yönetim sisteminin kurulması ve işletilmesi zorunludur.  Atıkların, doğal kaynak ve hammadde kullanımının azaltılması ve geri kazanımın  artırılması amacıyla kullanılması esastır. Atıkların veya atıklardan elde edilen  geri dönüştürülmüş malzemelerin kullanımına yönelik düzenlemeler ile zorunlu  kullanıma ilişkin esaslar Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikle belirlenir. Geri  kazanım imkanı olmayan atıklar, yönetmeliklerle belirlenen uygun yöntemlerle  bertaraf edilir. Lisans almakla yükümlü gerçek ve/veya tüzel kişiler ile atık  yönetim sorumlusu firmalardan alınacak teminatlar için yönetiminden sorumlu  oldukları atıkların türü, miktarı ve bertaraf maliyeti temel alınır ve bu  teminatlara ilişkin esaslar Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikle belirlenir."
 
Yapılan değişiklikle Bakanlık, kanun hükümlerine uyulup uyulmadığını  denetleme yetkisini, gerektiğinde Türkiye Çevre Ajansına, Emniyet Genel  Müdürlüğüne, Jandarma Genel Komutanlığına ve Sahil Güvenlik Komutanlığına  devredebilecek.
 
Çevre kurallarına uymayanlara para cezası
 
Çevre Kanunu'nda yer alan idari para cezalarının bir kısmı yeniden  düzenlendi. Buna göre, Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara aykırı olarak  depozitoya tabi ürünleri piyasaya sürenlere 20 bin lira, tüketicilere sunanlara  (perakende) ise faaliyet alanının her metrekaresi için 15,16 lira, depozito  sistemine dahil olmayan satış noktalarına satış alanının her metrekaresi için 100  lira, sıfır atık yönetim sistemini kurmayanlara veya kurduğunu belgeleyemeyenlere  20 bin lira para cezası verilecek.
 
Benzin ve naftanın depolanması, dolumu ve tankerlerle nakliyesine  ilişkin Bakanlıkça belirlenen esas ve kriterlere uymayan terminaller ve dolum  adaları için 60 bin lira, akaryakıt istasyonları için 30 bin lira, tankerler için  3 bin lira, kapalı koy ve sit alanlarında su ürünleri üretim çiftliği kuranlara  100 bin lira ceza uygulanacak.
 
 Denizler, akarsular ve göller ile tarım alanlarından belirlenen  esaslara aykırı kum ve çakıl alanlara 100 binden 300 bin liraya kadar, bu  faaliyetlerin sanat yapılarına zarar vermesi veya akarsuyun akış rejimini bozması  halinde 300 bin lira, alınan kum ve çakıl için ise metreküp başına 450 lira ceza  verilecek.
 
 Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara aykırı olarak plastik poşetleri  üretene, tedarik edene, üreticinin Türkiye dışında olması halinde, üretici  tarafından yetkilendirilen temsilciye 15 bin lira, plastik poşetleri belirlenen  maddeye aykırı olarak ücretsiz verdiği veya Bakanlıkça belirlenen usul ve  esaslara aykırı olarak plastik poşet verdiği tespit edilen satış noktalarına depo  alanı hariç kapalı satış alanının her metrekaresi için 15,16 lira, elektronik  ortamda satış yapanlara ise 3 binden 30 bin liraya kadar ceza uygulanacak.
 
Yazılı ihtara rağmen, yetki belgesi bulunmaksızın motor yağı değişimi  yapan işletmelere 10 bin lira ceza verilecek.
  
Depozito uygulaması 2022'ye ertelendi
 
Yapılan değişiklikle, depozito sistemi uygulamasının başlangıcı 1 Ocak  2021'den 1 Ocak 2022'ye ertelendi.
 
Mevcutta depozito sistemi kapsamında sadece ambalajlar bulunurken,  düzenlemeyle pil, elektrikli-elektronik eşyalar, lastikler, akümülatörler de  sistem kapsamına alınabilecek.
 
Çevre Bakanlığı tarafından belirlenen noktalarda motor yağı  değişiminin yapılması ve atık motor yağlarının bu yerlere teslim edilmesi zorunlu  hale getirildi.
 
 e-Skuter ve bisiklete düzenleme
 
 Bisiklet yolunun tanımı, e-skuter kullanımına açık, taşıt ve yayaların  trafiğine kapalı olacak şekilde yeniden yapıldı, e-skuter ve bisiklet şeridi  tanımları Kanun kapsamına alındı.
 
Karayolları Genel Müdürlüğüne, sorumlu olduğu karayollarının kenarına  bisiklet yolu ve gürültü bariyeri yapma ve banketleri bisiklet şeridi olarak  işaretleyerek bisiklet ve e-skuter kullanımına uygun hale getirme görevi verildi.
 
Karayollarında bulunan bisiklet yollarında ve şeritlerinde e-bisiklet  ve e-skuter kullanabilmek için 15 yaşını bitirmiş olma şartı getirildi.
 
 Sürücülerin sağa ve sola dönüşlerde, bisiklet yolundaki ve şeridindeki  bisiklet ve e-skuter kullananlara ilk geçiş hakkını vermeleri zorunlu kılındı.
 
 Ayrı bisiklet yolu veya şeridi varsa e-skuter taşıt yolunda  sürülemeyecek, motorlu bisikletler bisiklet yolunda sürülemeyecek; e-skuter  otoyol, şehirlerarası karayolları ve azami hız sınırı 50 km/s üzerinde olan  karayollarında kullanılamayacak, bunlarla sırtta taşınabilen kişisel eşya harici  yük ve yolcu taşınması yasak olacak.
 
Bisiklet, motorlu bisiklet ve motosiklet sürücülerinin uyması gereken  kurallar elektrikli skuter kullananlar için de uygulanacak.
 
 Büyükşehir belediyelerine bisiklet ve e-skuter yol, şerit, park ve  şarj istasyonlarını yapma görevi verildi. Yine madde ile ilçe belediyelerine  bölge otoparkı ve açık otoparklar yapma, işletme ve bunlara ruhsat verme görevi  verildi.
 
Büyükşehir belediyelerinin ulaşım ana planlarında bisikletli ulaşıma  yer vermesi ya da bisikletli ulaşım ana planını hazırlanması zorunlu hale  getirildi.
 
  İlçe belediyelerinin otoparkla ilgili elde ettikleri gelirlerin,  büyükşehir belediyesine aktarılması uygulamasına son verilerek, tahsil edilen  gelirlerin ilçe belediyelerince bölge otoparkı yapılması için gerekli arsa  alımları ile otopark yapımında kullanılmasına yönelik düzenleme yapıldı.
 
 İl Özel İdarelerine ve belediyelere bisiklet ve e-skuter yol, şerit,  park ve şarj istasyonlarını yapma görevi verildi.
 
Geçici maddelere göre ise Ajansın faaliyetlerine başlamasından  itibaren 5 yıl süreyle, kamu personeli Ajansta geçici olarak görevlendirilecek.
 
Geri kazanım katılım paylarının yüzde 25'i, 1 Ocak 2021'den 31 Aralık  2025'e kadar Ajansa aktarılacak.